خانواده مركز توليد ايمان و دين باوري است

در شرایطی که برخی‌ها تلاش می‌کنند، خانواده اصیل ایرانی با الگوگیری از جوامع غربی به سمت لیبرالیسم و سکولاریسم حرکت داده شود. مرور سخنان مقام معظم رهبری در باب خانواده و حقوق متقابل زوجین می‌تواند کاربردی بوده و بسیاری از گره‌های زندگی روزمره را باز کند.

رهبر معظم انقلاب اسلامی بانوی ایرانی را به عنوان مهم‌ترین رکن خانواده می‌دانند و اولین حلقه شکل‌گیری بنیان جامعه را خانواده عنوان می‌کنند و تأکید می‌کنند که ریشه بسیاری از حالات روانی انسان‌ها را باید در خانواده جست‌وجو کرد.

 دانشمندان نیز تربیت را نقطه عزیمت تربیت خانواده می‌دانند و مصلحان اجتماعی هر نوع تحول اصلاح‌گرایانه را منوط به خانواده می‌دانند.

در ادامه به صورت مجزا بخشی از سخنان رهبر معظم انقلاب اسلامی (مدظله العالی) درباره زن و خانواده ایرانی بازخوانی می‌شود.

دستاورد‌های خانواده خوب

مقام معظم رهبری طی سالیان پس از پیروزی انقلاب اسلامی تعریف‌های مهمی از خانواده خوب و سالم را ارائه می‌دهند، از جمله اینکه سخنانی مختصات مهمی از خانواده خوب را بیان می‌کنند، ایشان می‌فرمایند: «خانواده خوب یعنی، زن و شوهری که با هم مهربان باشند، باوفا و صمیمی باشند و به یکدیگر محبت و عشق بورزند، رعایت همدیگر را بکنند، مصالح همدیگر را گرامی و مهم بدارند، این در درجه اول.

بعد، اولادی که در آن خانواده به وجود می‌آید، نسبت به او احساس مسئولیت کنند، بخواهند او را از لحاظ مادی و معنوی سالم بزرگ کنند. بخواهند از لحاظ مادی و معنوی او را به سلامت برسانند، چیز‌هایی به او یاد بدهند؛ به چیز‌هایی او را وادار کنند، از چیز‌هایی او را بازدارند و صفات خوبی را در او تزریق کنند. یک چنین خانواده‌ای اساس همه اصلاحات واقعی در یک کشور است. چون انسان‌ها در چنین خانواده‌ای خوب تربیت می‌شوند، با صفات خوب بزرگ می‌شوند. با شجاعت، با استقلال عقل، با فکر، با احساس مسئولیت، با احساس محبت، با جرئت، جرئت تصمیم‌گیری، با خیرخواهی - نه بدخواهی – با نجابت، خب وقتی مردم جامعه‌ای این خصوصیات را داشته باشد، این جامعه دیگر روی بدبختی را نخواهد دید.» (خطبه عقد مورخه ۱۲/۹/۱۳۷۷)

زوج و زوجه که ماشین نیستند!

وقتی که زن و شوهر در پایان کار روزانه یا در وسط روز بهم می‌رسند و همدیگر را می‌بینند، هر دو از هم توقع دارند که توانسته باشند محیط را شاد، سرزنده، قابل زیست و رفع‌کننده خستگی ساخته باشند. این توقع به‌جایی است. اگر چنانچه بتوانید این کار را بکنید، زندگی شیرین می‌شود. (خطبه عقد مورخه ۲۴/۱۳۷۸)

انسان در تلاطم‌های زندگی که ناشی از برخورد‌های ناگزیر است، به دنبال یک فرصت می‌گردد تا به آن پناه برد. اگر یک زوج باشند، در این تلاطم‌ها به یکدیگر پناه می‌برند، زن به شوهرش پناه می‌برد و شوهر هم به زنش پناه می‌برد. مرد در کشاکش زندگی مردانه خود، احتیاج به یک لحظه آرامشی دارد تا بتواند راه را ادامه بدهد. آن لحظه آرامش کی است؟ همان وقتی است که او در محیط سرشار از محبت و عطوفت خانوادگی خودش قرار می‌گیرد. با همسر خودش که به او عشق می‌ورزد، با اوست، در کنار اوست و با او احساس یگانگی می‌کند. وقتی با همسر خود مواجه می‌شود، این همان لحظه آسایش و آرامش است. (خطبه عقد مورخه ۶/۶/۱۳۸۱)

جامعه‌ای به صلاح می‌رسد که خانواده سالم داشته باشد

اگر در جامعه‌ای خانواده مستحکم شد و زن و شوهر حقوق یکدیگر را رعایت کردند و با هم اخلاق خوش داشته و سازگاری کردند و با همکاری هم مشکلات را بر طرف کرده و فرزندان را تربیت کردند، جامعه‌ای که این طور خانواده‌ها را داشته باشد، به صلاح خواهد رسید و نجات پیدا خواهد کرد و اگر مصلحی در جامعه باشد می‌تواند این طور جوامع را اصلاح کند. اگر خانواده‌ای نبود، بزرگ‌ترین مصلحین هم بیایند، نمی‌توانند جامعه را اصلاح کنند. (خطبه عقد مورخه ۱۴/۶/۱۳۷۴).

رابطه متقابل خانواده و کاهش مشکلات اخلاقی

هر کشوری که در آن بنیان خانواده مستحکم باشد، بسیاری از مشکلات آن کشور، به‌خصوص مشکلات اخلاقی و معنوی آن به برکت خانواده سالم و مستحکم برطرف می‌شود یا اصلاً به‌وجود نمی‌آید. (خطبه عقد مورخه ۲/۹/۱۳۷۶)

تشکیل خانواده اگر به شکل سالمی صورت بگیرد و اخلاق حاکم بر زوجین، صحیح و منطقی و منطبق با اصول شرع، با آنچه که خداوند معین فرموده باشد، این پایه اصلاح جامعه است و پایه سعادت همه افراد جامعه است. (خطبه عقد مورخه ۸/۳/۱۳۸۱)

خانواده سالم، جامعه سالم

تشکیل بنای خانواده، یک نیاز اجتماعی است، اگر چنانچه در یک جامعه‌ای خانواده‌ها درست بودند، سالم بودند، استحکام داشتند، تزلزل نداشتند، حدود و ثغور خانواده محفوظ بود، این جامعه می‌تواند به خوبی اصلاح بشود. افرادش می‌توانند رشد فکری پیدا کنند و از لحاظ روحی کاملاً سالم باشند، می‌توانند انسان‌هایی بدون عقده باشند. (خطبه عقد مورخه ۱۱/۵/۱۳۷۴)

جامعه بی‌خانواده، خاستگاه مشکلات روانی

جامعه بی‌خانواده جامعه آشفته‌ای است، جامعه نامطمئنی است. جامعه‌ای است که در آن مواریث فرهنگی و فکری و عقاید نسل‌ها به یکدیگر آسان منتقل نمی‌شود. جامعه‌ای که در آن تربیت انسان به راحتی و روانی صورت نمی‌گیرد. اگر جامعه‌ای خانواده نداشته باشد یا خانواده در آن متزلزل باشد. انسان در بهترین پرورشگاه‌های خود پرورش پیدا نخواهد کرد. (خطبه عقد مورخه ۲۹/۱۰/۱۳۷۷)

خانواده نباشد مرد و زن صالح نیست

خانواده که نبود نوجوان نیست، کودک نیست، انسان نیست، مرد و زن صالح نیست، اخلاق نیست، انتقال تجربیات مثبت و خوب و با ارزش نسل گذشته به نسل بعد نیست. (خطبه عقد مورخه ۳۰/۳/۱۳۷۹)

خانواده که نبود، مرکز تولید ایمان و دین باوری دیگر نیست. (خطبه عقد مورخه ۱۲/۱۱/۱۳۷۲)

 جوامعی که در آن خانواده سست و بی‌بنیاد است یا خانواده اصلاً تشکیل نمی‌شود یا کم تشکیل می‌شود، یا اگر تشکیل شد، متزلزل است و در معرض نابودی و فناست. در این جوامع مشکلات روانی و عصبی بسیار بیشتر از آن جوامعی است که در آن‌ها خانواده‌هایی مستقر هستند و زن و مرد به یک نقطه و کانونی متصلند. (خطبه عقد مورخه ۲۱/۱۲/۱۳۷۹)

 محیط خانواده سالم تعالی و کمال برای انسان به ارمغان می‌آورد

انسان برای تربیت است؛ انسان برای هدایت و تعالی و کمال است. این نمی‌شود مگر در یک محیط امن؛ محیطی که در آن عقده به وجود نیاید، انسان اشباع بشود، درآن تعلیمات هر نسلی به نسل بعد منعکس بشود و از کودکی یک انسان تحت تعلیم صحیح، روان، طبیعی و فطری دو معلم که نسبت به او از همه انسان‌های عالم مهربان‌ترند یعنی پدر و مادر قرار بگیرد. (خطبه عقد مورخه ۲۰/۵۰/۱۳۷۶)

فرزندان سالم از نظر عاطفی و روانی محصول خانواده سالم است

اگر خانواده‌ای در جامعه نباشد، همه تربیت‌های بشری و همه نیاز‌های روحی انسان‌ها ناکام خواهد ماند. زیرا طبیعت و ساخت بشری اینگونه است که جز در آغوش خانواده و در محیط خانواده و در آغوش پدر و مادر آن تربیت سالم و کامل و بی‌عیب و بی‌عقده و آن بالندگی لازم روحی پیدا نخواهد شد. انسان زمانی از لحاظ روحی و عاطفی، صحیح و سالم و کامل بار خواهد آمد که در خانواده بار بیاید و در خانواده تربیت شود. اگر محیط زندگی آرام و مناسبی در خانواده حکمفرما باشد، می‌توان خاطر جمع شد که فرزندان از لحاظ ساختار عاطفی و روانی سالم هستند. (خطبه عقد مورخه ۱۱/۵/۱۳۷۴)

رابطه آرامش و تشکیل خانواده

نگرش اسلام به خانواده، نگرشی درست، نگرشی اصیل و یک نگاه همراه با اهتمام است که خانواده اصل قرار داده شده و به هم زدن بنیان خانواده یا آشفته کردن آن جزو بدترین کارهاست. (خطبه عقد مورخه ۱۵/۱۰/۱۳۷۹)

خانواده در اسلام یعنی محل سکونت دو انسان، محل آرامش روانی دو انسان، محل انس دو انسان با یکدیگر، محل تکامل یک نفر به وسیله یک نفر دیگر، آنجایی که انسان در آن صفا می‌یابد، راحتی روانی می‌یابد، این محیط خانواده است. کانون خانواده در اسلام اینقدر اهمیت دارد. (خطبه عقد مورخه ۴/۱۰/۱۳۷۴)

در قرآن، آیه «وجعل منها زوج‌ها لیسکن الیها» آمده است. دو جا در قرآن، تعبیر سکن- تا آنجایی که من یادم هست- وجود دارد. خدای متعال، زوج آدمی را از جنس او قرار داد، زوج زن را، زوج مرد را از جنس خود او قرار داده، «لیسکن الیها» تا اینکه آدمی بتواند – چه مرد و چه زن – در کنار شوهر یا همسر، احساس آرامش کند. (خطبه عقد مورخه ۵/۱۰/۱۳۷۵)

این آرامش، سکونت و نجات از تلاطم‌های روحی و اضطراب‌های زندگی است. میدان زندگی، میدان مبارزه است و انسان در او دائماً در معرض نوعی اضطراب است، این بسیار چیز مهمی است اگر این آرامش و سکونت به نحو صحیحی تحقق پیدا کند، زندگی سعادتمندانه می‌شود، زن خوشبخت می‌شود، بچه‌هایی که در این خانه متولد می‌شوند و پرورش می‌یابند، بدون عقده رشد خواهند یافت و خوشبخت خواهند شد. یعنی از این جهت، زمینه برای خوشبختی همه این‌ها فراهم است. (خطبه عقد مورخه ۳۱/۴/۱۳۷۶)